Séc đã thành cường quốc...khẩu trang
Tổng thống và nhóm chuyên viên. Foto: Twitter.com/Jiří Ovčáček |
Cho tới gần đây vẫn còn là điều xa lạ nhưng chỉ trong “một nốt nhạc” Cộng hòa Séc đã trở thành quốc gia tiên phong trên thế giới về sử dụng khẩu trang. Dĩ nhiên tạm thời chỉ trong thời kỳ chống dịch viêm phổi cấp gây ra bởi virus từ Vũ Hán.
Với nhiều quốc gia châu Á từ lâu sử dụng khẩu trang đã trở thành thói quen của nhiều người, chủ yếu vì chống bụi bặm và các căn bệnh đường hô hấp. Vì khí hậu có phần trong lành hơn, nên ở châu Âu, châu Mỹ nói chung hay CH Séc nói riêng, cho tới nay chiếc khẩu trang vẫn là điều kỳ lạ thậm chí gây khó chịu nếu xuất hiện nơi công cộng.
Nhưng ngay từ khi ca nhiễm virus từ Vũ Hán đầu tiên xuất hiện, giáo sư dịch tễ học thứ trưởng bộ Y tế CH Séc Roman Prymula trên cương vị trưởng ban khẩn cấp trung ương đã cố vấn cho chính phủ ngay lập tức ban hành tình trạng khẩn cấp quốc gia và không lâu sau đó ra chỉ thị bắt buộc toàn dân có nghĩa vụ mang khẩu trang, che mũi miệng ở nơi công cộng.
Chuyên gia dịch tễ hàng đầu CH Séc này lấy ý tưởng chủ đạo từ thực tế Đài Loan, quốc đảo mà trong đại dịch corona virus xuất xứ từ Trung Quốc đại lục bất chấp sự phong tỏa hèn hạ của chính quyền Bắc Kinh gây sức ép với WHO không cung cấp bất cứ thông tin bổ ích nào về dịch bệnh, nhưng đã khống chế thành công bằng chỉ từ nỗ lực bản thân. Và từ kinh nghiệm đó, các biện pháp mà CH Séc áp dụng tới nay hầu hết đều mang đậm dấu ấn Đài Loan. Nhưng riêng về chuyện cái khẩu trang, thì Séc đã đi lên “tầm cao mới”. Ngay sau Séc chưa đầy một tuần, Slovakia láng giềng trong liên bang Tiệp Khắc trước đây cũng áp dụng nghĩa vụ tương tự. Các quốc gia châu Á có “truyền thống” khẩu trang như Trung Quốc, Hàn Quốc hay Việt Nam thì kể cả khi đã áp đặt là nghĩa vụ nhưng cũng chỉ tùy nơi tùy lúc chứ chưa tới mức “tùy tiện, cực đoan” như ở Séc, nơi mà hiện nay đến cả bên bàn tiệc mà tổng thống chiêu đãi các quan chức cao cấp hay phát thanh viên truyền hình cũng vẫn phải che mũi miệng.
Đoạn băng video Khẩu trang cho tất cả- Masks4All từ Séc đang làm mưa giá trên kênh YouTube và thủ tướng Séc Andrej Babiš trong dòng trạng thái trên mạng Twitter còn khuyên tổng thống Mỹ Donald Trump nên noi gương áp đặt nghĩa vụ khẩu trang. Mới đây, trong bài viết cho USA Today, cựu phó đại sứ Mỹ ở Praha Steve Kashkett bình luận người Mỹ nên làm theo cách của Séc.
Theo Steve Kashkett, hầu như chắc chắn nghĩa vụ đeo khẩu trang đã đóng góp quan trọng cho thực tế CH Séc khống chế được sự lan truyền của virus từ Vũ Hán. Cựu nhân viên ngoại giao cũng lưu ý, là tuần trước Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đầu tiên khuyến cáo không nên đeo khẩu trang tập thể, nhưng vài ngày sau lại đổi ý cho rằng đó không phải là sáng kiến tồi.
Steve Kashkett bình luận, rằng người Séc lập tức hiểu được lập luận của các cơ quan chức năng về việc “có còn hơn không” và đúng là chỉ sau “một nốt nhạc” từ quốc gia “kỳ thị” người Séc đã biến toàn quốc thành công xưởng gia công khẩu trang. Trên internet xuất hiện hàng chục video hướng dẫn cách cắt may và chỉ sau ba ngày đã có đủ khẩu trang cho khoảng 10 triệu dân.
Trong những ngày gần đây hàng loạt các chuyên gia có thể nói là cùng khẳng định lập luận của các quan chức Séc, rằng kể cả loại khẩu trang vải gia công đơn giản cũng có khả năng ngăn chặn phần nào giọt bắn mà qua đó virus lan truyền. Ngày 04 tháng Tư nhóm phân tích của giáo sư Benjamin Cowling đã công bố trên tạp chí uy tín Nature kết luận nghiên cứu nhiều năm, theo đó khẩu trang có khả năng ngăn chặn tới 100 phần trăm giọt bắn của virus thời vụ và với các loại virus khác xác suất tới 70 phần trăm. Vì quá trình tổng hợp số liệu diễn ra từ nhiều năm trước, nên nghiên cứu này không trực tiếp quan tâm đến virus từ Vũ Hán.
David Nguyen- Euro Zprávy