Chiến tranh trên chính trường Séc
Ảnh: Petr Horník, Právo |
Diễn biến trên chính trường Cộng hòa Séc trong những ngày qua, nhất là sau hôm thứ Tư 10.05.2017 đã có thể gọi là “chiến tranh”. Liên minh cầm quyền chưa thể tìm được tiếng nói chung chứ chưa nói gì tới chuyện hợp tác trong khi không ai muốn từ bỏ. Trong khi đó giữa tổng thống và thủ tướng đã không còn chỉ lời qua tiếng lại mà đã tới mức thóa mạ. Các viện dân biểu thì yêu cầu tổng thống tôn trọng Hiến pháp.
Như đã biết, tổng thống Miloš Zeman trong nỗ lực chống lưng cho tỉ phú Andrej Babiš ở cương vị phó thủ tướng thứ nhất kiêm bộ trưởng Tài chính đang bị thủ tướng Bohuslav Sobotka đề nghị cách chức, đã đưa ra những yêu sách khó hiểu trước khi quyết định theo thẩm quyền tổng thống mà hiến pháp qui định. Theo tổng thống, yêu cầu cách chức thành viên nội các liên minh mà thủ tướng đưa ra là vi phạm tinh thần hiệp định liên minh, ngoài ra đề nghị cách chức còn ấn định ngày cụ thể phải thực hiện (09 tháng Năm) là vượt thẩm quyền pháp định của thủ tướng. Vì thế Miloš Zeman cho rằng trước tiên cần xé bỏ hiệp định liên minh, mà điều này đồng nghĩa với sụp đổ chính phủ.
Thế nhưng phe thủ tướng và cả nhiều chuyên viên luật hiến pháp khẳng định, rằng hiệp ước liên minh cầm quyền giữa các đảng phái thỏa thuận bắt tay cộng tác với nhau không liên quan gì tới hiến pháp. Hơn nữa, phong trào ANO của Andrej Babiš không hề muốn rời bỏ liên minh. Vì thế cho nên những người tinh ý đã nhận thấy mặc dù ngày càng công khai bênh vực Andrej Babiš nhưng đã có dấu hiệu cho thấy Miloš Zeman cáo già khi cần thiết sẵn sàng hy sinh cả đối tác chiến thuật Andrej Babiš vì quyền lợi của mình.
Trong khi đó, gác bỏ lại khủng hoảng chính trị quốc nội, buổi tối ngày 11 tháng Năm tổng thống Miloš Zeman bắt đầu chuyến công du Trung Quốc sáu ngày mà thành phần phái đoàn tháp tùng vào giờ chót đã tự rút lui ba bộ trưởng ČSSD của thủ tướng Bohuslav Sobotka. Theo tuyên bố từ trước của Phủ tổng thống, vấn đề liên quan tới đề nghị cách chức phó thủ tướng của thủ lĩnh phong trào ANO mà thủ tướng, chủ tịch ČSSD Bohuslav Sobotka đưa ra sẽ được xem xét khi tổng thống về nước, nghĩa là sau ngày 18 tháng Năm. Từ trước, các bộ trưởng phe Nhân dân- Dân chủ Thiên Chúa giáo (KDU-ČSL) đã tẩy chay chuyến đi này, cho nên thành phần phái đoàn của tổng thống chỉ còn hai bộ trưởng Giao thông và Phát triển địa phương Dan Ťok và Karla Šlechtová của ANO và bộ trưởng Công- Thương Jiří Havlíček từ ČSSD. Nghĩa là tầm quan trọng của phái đoàn đã bị giảm đi đáng kể do tác động của ČSSD.
Cũng trong ngày thứ Tư 10 tháng Năm, Quốc hội CH Séc đã thông qua nghị quyết, trong đó khẳng định phó thủ tướng bộ trưởng Tài chính chủ tịch phong trào ANO Andrej Babiš thường xuyên nói dối công khai, lợi dụng các công cụ truyền thông mà mình sở hữu để tấn công hạ thấp uy tín các đối thủ chính trị. Hơn nữa, nghị quyết của Quốc hội còn yêu cầu tổng thống Miloš Zeman tôn trọng hiến pháp.
Buổi tối ngày 10 tháng Năm, tổng thống Miloš Zeman đang trong chuyến thăm tỉnh Liberec đã triệu tập thủ lĩnh ba đảng ČSSD, KDU-ČSL và ANO trong liên minh cầm quyền đến để hội kiến. Chỉ thủ lĩnh ANO Andrej Babiš và chủ tịch KDU-ČSL Pavel Bělobrádek có mặt. Chủ tịch ČSSD Bohuslav Sobotka cử cấp dưới Milan Chovanec đại diện vì bản thân đang bận công cán ngoại quốc trong chuyến thăm Lucemburg không mấy quan trọng. Phiên họp bất thường này cũng không mang lại kết quả gì. Đại diện ČSSD và KDU-ČSL kiên trì lập trường loại bỏ thủ lĩnh ANO bộ trưởng Tài chính Andrej Babiš ra khỏi chính phủ.
Trong khi đó, ANO của Andrej Babiš cương quyết bám trụ trong chính phủ nhất là bộ Tài chính, không muốn nhả nó ra cho bất kỳ đảng nào khác. Nên vào thời điểm mọi phương án đều bế tắc. “Kết quả chỉ là, không đảng nào muốn hủy hiệp định liên minh,” chủ tịch KDU-ČSL Pavel Bělobrádek cho biết. Thế nhưng tổng thống Miloš Zeman nằng nặc đòi hủy hiệp định liên minh rồi mới ra quyết định cách chức Andrej Babiš.
Tiết lộ với truyền thông sau phiên họp, thủ lĩnh ANO Andrej Babiš cho biết một trong những phương án mà Miloš Zeman đưa ra, là chính phủ tiếp tục tồn tại nhưng sẽ không còn thủ tướng Bohuslav Sobotka và phó thủ tướng Andrej Babiš. Theo đánh giá của đại diện ČSSD Milan Chovanec, đề xuất của tổng thống không có gì là bước ngoặt lớn, nhưng cũng sẽ chuyển lại cho chủ tịch Bohuslav Sobotka và lãnh đạo đảng sẽ họp vào ngày mai.
Ngoài nghị quyết của Quốc hội, cả Thượng nghị viện cũng đã hăm dọa tổng thống MilošZeman về khả năng khiếu kiện hiến pháp nếu tiếp tục tìm cớ trì hoãn quyết định cách chức Andrej Babiš. “Chúng tôi cả từ ANO cho tới KDU-ČSL cũng như tổng thống đã thống nhất rõ ràng, rằng bầu cử trước thời hạn không phải là cách giải quyết ưu tiên và chúng tôi không muốn điều đó,” chủ tịch KDU-ČSL bổ xung.
David Nguyen - theo ČTK, Novinky, Aktuálně. ©Vietinfo