Luật quốc tịch Séc sửa đổi, hiệu lực từ 1.1.2014

PHẦN I: Người nước ngoài sang Séc từ nhỏ

Người nước ngoài sang Séc từ nhỏ và đang ở tuổi 18-21

Luật quốc tịch Séc mới cho phép người nước ngoài sống tại Séc thuộc “thế hệ thứ hai“ được tự tuyên bố là người Séc nếu thỏa mãn một số yêu cầu, khi đó, việc cấp quốc tịch Séc không qua quá trình xét duyệt thông thường (như phần II). Chế độ này dành cho người nước ngoài độ tuổi 18-21, có giấy phép định cư tại Séc, sống tại Séc muộn nhất kể từ năm 10 tuổi và có cư trú tại Séc hợp pháp ít nhất 2/3 quãng thời gian sinh sống tại Séc. Ngoài ra, người này cũng cần chứng minh không tội phạm.

Người nước ngoài sang Séc từ nhỏ nhưng quá 21 tuổi

Với những người nước ngoài sang Séc từ năm 10 tuổi song đã quá tuổi 21, luật quốc tịch Séc mới cho họ thời hạn 1 năm, tức từ 1.1.2014 cho đến 1.1.2015, để có cơ hội được hưởng chế độ như trên. Khi đó, họ cũng cần đến ủy ban nhân dân tỉnh nơi họ sinh sống, mang giấy không tội phạm và các giấy chứng minh về cư trú cũng như về việc sang Séc từ năm 10 tuổi để tiến hành thủ tục nhận quốc tịch. Lệ phí cho thủ tục này là 500,- korun một người.

PHẦN II: Xin cấp quốc tịch Séc

Luật quốc tịch Séc mới định ra rằng việc được cấp quốc tịch Séc không là quyền lợi về mặt pháp lí, tức Bộ nội vụ Séc có thể cấp quốc tịch cho người nước ngoài, nhưng không có nghĩa vụ phải làm điều đó. Ngoài ra, luật cũng ghi rằng Bộ nội vụ sẽ chấp thuận đơn xin cấp quốc tịch nếu người đệ đơn đã hòa nhập vào xã hội Séc từ khía cạnh gia đình, công việc và xã hội. Vì Séc sẽ chấp thuận song tịch, từ năm 2014 người được cấp quốc tịch Séc sẽ không phải từ bỏ quốc tịch cũ.

Về việc bác bỏ hồ sơ xin cấp quốc tịch, luật mới ghi rõ rằng nếu theo thông tin của cảnh sát hay tình báo cho rằng người đệ đơn gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia Séc, tức sự nguyên vẹn lãnh thổ, nền dân chủ cơ bản, cuộc sống, sức khỏe hay các giá trị vật chất khác, Bộ nội vụ sẽ bác đơn với lí do an ninh. Với lí do này, người đệ đơn không thể kháng cáo lên tòa án.

Điều kiện để xin cấp quốc tịch Séc (thông tin đơn giản hóa cho công dân Việt Nam)

- có giấy phép định cư tại Séc ít nhất 5 năm,

- có mặt tại Séc ít nhất một nửa thời gian có giấy phép cư trú, thời gian không có mặt ở Séc mỗi lần không được quá 2 tháng liền nhau, hoặc không quá 6 tháng liền nhau nếu có lí do nghiêm trọng, ví dụ về sức khỏe, du học, công tác …,

- người đệ đơn trên 15 tuổi phải không có tiền án tiền sự,

- người đệ đơn cần chứng minh khả năng tiếng Séc, hiểu biết về hệ thống luật pháp, có kiến thức về văn hóa, xã hội, địa lí và lịch sử Séc điều này được xét là có nếu người đệ đơn từng học tại Séc ít nhất 3 năm tại trường tiểu học, trung học hay đại học và học bằng tiếng Séc, nếu người đệ đơn ít hơn 15 tuổi, lớn hơn 65 tuổi hay có vấn đề về trí tuệ sẽ không cần chứng minh điều này, những người còn lại cần làm bài kiểm tra do Bộ giáo dục đề ra,

- trong vòng 3 năm trở lại đây, người đệ đơn không được vi phạm về các nghĩa vụ về luật cư trú tại CH Séc, tức là các khoản tiền an sinh xã hội, thuế và các chi phí khác,

- người đệ đơn cần chứng minh thu nhập, kể cả các thu nhập được chuyển về Séc từ nước ngoài, cùng với nghĩa vụ thuế liên quan, cũng trong vòng 3 năm trở lại,

- trong vòng 3 năm trở lại, người đệ đơn không lạm dụng chế độ trợ cấp xã hội Séc.

Đệ đơn xin cấp quốc tịch

Đơn xin cấp quốc tịch được người đệ đơn làm thủ tục ở các ủy ban nhân dân tỉnh (ở Praha là ủy ban các quận), sau đó, đơn được gửi lên Bộ nội vụ để xét duyệt. Thời gian để Bộ nội vụ xem xét hồ sơ và quyết định về việc cấp quốc tịch sẽ sẽ là 180 ngày kể từ khi nhận đơn, thay cho 90 ngày như trước đây.

Nếu đơn được duyệt, lệ phí nhận quốc tịch Séc 2000,- korun cho người trưởng thành, 500,-korun cho trẻ em. Chi phí này có thể được Bộ nội vụ xét giảm trong trường hợp đặc biệt.

PHẦN III: Trẻ nước ngoài sinh ra tại Séc

Hưởng quốc tịch Séc theo cha mẹ

Luật quốc tịch Séc mới không thay đổi trong điều khoản về việc trẻ em trong thời gian sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Séc  sẽ được hưởng quốc tịch Séc. Nơi sinh không có ảnh hưởng đến điều này, tức trẻ em sinh ở Séc hay ngoài Séc vẫn sẽ có quốc tịch Séc nếu một trong cha mẹ là công dân Séc trong thời điểm đó.

Hưởng quốc tịch Séc bằng cách nhận cha

Trẻ em được sinh ra bởi mẹ là người nước ngoài và nhận cha người Séc sẽ có thể nhận quốc tịch Séc trong một số trường hợp nhất định. Trước khi sinh con, mẹ và người nhận là cha đứa bé cần ra ủy ban để làm giấy Tuyên bố là cha của đứa trẻ.

- Nếu mẹ của đứa trẻ có giấy phép định cư tại lãnh thổ CH Séc, đứa trẻ sẽ được nhận quốc tịch Séc theo cha.

- Nếu mẹ của đứa trẻ không có giấy phép định cư tại CH Séc và không là công dân EU hay một số nước châu Âu ngoại lệ, đứa trẻ sẽ được đưa đi xét nghiệm gien để phân định.

- Ngoài ra, trẻ còn có thể được nhận quốc tịch Séc nếu sự việc được đưa ra tòa và tòa quyết định thuận.

Trong trường hợp đứa trẻ có mẹ người nước ngoài và người Séc nhận làm cha, song vẫn không được hưởng quốc tịch Séc, cha mẹ của đứa trẻ có thể đệ đơn lên Bộ nội vụ Séc để thẩm định lại. Khi đó, Bộ sẽ xác định về việc người nhận là cha đứa trẻ có ở cùng một nhà với đứa trẻ, chăm sóc và dạy dỗ đứa trẻ. Nếu việc này là đúng, Bộ nội vụ có thể chấp thuận cấp quốc tịch cho đứa trẻ.

Quốc tịch Séc cho con nuôi

Nếu trẻ nước ngoài được nhận nuôi theo quyết định của cơ quan thẩm quyền tại Séc mà một trong cha mẹ nuôi là người Séc, đứa trẻ sẽ được nhận quốc tịch Séc. Nếu việc nhận nuôi trẻ nước ngoài không diễn ra ở Séc, sau khi hồ sơ nhận con nuôi được tòa án Séc xét duyệt và công nhận, đứa trẻ nước ngoài cũng có quyền trở thành công dân Séc. Ngược lại, nếu người nước ngoài nhận trẻ em Séc làm con nuôi, họ sẽ không có quyền nhận quốc tịch Séc.

Trẻ em bị bỏ rơi và được cưu mang tại Séc

Trẻ dưới 3 tuổi được tìm thấy tại Séc nhưng không rõ danh tính, nếu sau 6 tháng không tìm ra được quốc tịch, đứa trẻ sẽ trở thành công dân Séc. Trong trường hợp tương tự nhưng trẻ đã trên 3 tuổi, quốc tịch của trẻ sẽ được xét duyệt bởi Bộ nội vụ Séc.

Ngoài ra, trẻ em không có quốc tịch ví dụ được sinh ra trong trại tị nạn và bố mẹ không có quốc tịch, nếu được tòa án quyết định cưu mang, đưa về nuôi tại trại trẻ mồ côi Séc, tòa cũng sẽ xét duyệt và quyết định về việc được công nhận là công dân Séc.