Điều kiện cư trú của người ngoại quốc ở Séc sẽ bị thắt chặt

Luật này đã được Quốc hội với đa số tuyệt đối biểu quyết tán thành hồi cuối tháng Tư nhưng cuối tháng Năm đã bị Thượng viện bác bỏ và trả lại với lí do một số qui định có thể bị đánh giá là vi hiến. Thế nhưng đạo luật gây tranh cãi này lại được đại đa số nghị sĩ Quốc hội ủng hộ cho nên khả năng quan điểm của các thượng nghị sĩ không được đếm xỉa đã được dự đoán trước.

Trong phiên họp ngày 27 tháng Sáu 113 nghị sĩ trong tổng số 145 đại biểu có mặt đã biểu quyết ủng hộ luật mới và chỉ 9 dân biểu phản đối. Như vậy luật chỉ còn chờ chữ ký phê chuẩn của tổng thống. Trong trường hợp tổng thống phê chuẩn chấp thuận, hầu như chắc chắn một số điều khoản của luật ngoại kiều mới sẽ bị các Thượng nghị sĩ khiếu nại lên tòa Hiến pháp.

Dự thảo luật ngoại kiều từ ngòi bút chế tác của bộ Nội vụ này có rất nhiều điểm đi theo tinh thần của luật tị nạn, ví dụ cho phép đình chỉ thủ tục xử lý hồ sơ đơn đề nghị cấp cư trú nếu đương đơn không có mặt mà không có lí do xác đáng, xuất trình chứng từ giả mạo, gian dối. Kết quả xử lý hồ sơ cũng chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi hàng loạt yếu tố khác, ví dụ cố tình phạm pháp. Những qui định mới chủ yếu phản ứng trước thực tiễn xảy phức tạp ra gần đây liên quan tới nhân công ngoại quốc ở các khu công nghiệp khi người nước ngoài thiếu tôn trọng pháp luật trong cuộc sống hàng ngày.

Thượng nghị sĩ đảng Xanh Václav Láska trong phần phát biểu của mình trước Quốc hội cho rằng “luật không tăng cường an ninh cho công dân ở CH Séc mà chỉ giảm nhẹ công việc cho công chức bộ Nội vụ”. Về qui định người nước ngoài bị tước quyền cư trú nếu cố tình phạm pháp, Václav Láska nói: “Nghe thì rất hợp lý, là nếu ai đó muốn sống ở nước ta, mà phạm tội hình sự, thì hãy đi khỏi.” Thế nhưng theo Václav Láska, có rất nhiều hành vi ở CH Séc bị coi là tội phạm hình sự. Nghĩa là ví dụ có thể bị trục xuất cả những người ngoại quốc vẽ bậy lên tường hay uống rượu lái xe quệt vào hàng rào…

Thế nhưng nhiều qui định theo quan điểm chỉ trích là trái ngược với những ràng buộc cam kết quốc tế của CH Séc và cả qui tắc hiến pháp. Và như đã nêu những điều khoản này chắc chắn sẽ bị các Thượng nghị sĩ đưa ra tòa Hiến pháp. Dĩ nhiên phần lớn nội dung luật ngoại kiều mới sẽ được áp dụng trong tương lai. Một trong những qui định mới mà hầu như không được đề cập đến, là khả năng thay đổi mục đích cư trú sẽ rất khó khăn ngoại trừ các trường hợp đặc biệt. Nghĩa là nhập cảnh CH Séc với thị thực mục đích cư trú nào sẽ phải duy trì chứ không dễ dàng yêu cầu chuyển đổi sang mục đích cư trú khác, ví dụ tới CH Séc với mục đích du học sẽ khó chuyển sang kinh doanh hay đoàn tụ, v.v…

Bộ trưởng Nội vụ Milan Chovanec (ČSSD) cương quyết bác bỏ những ý kiến phản đối. Bộ trưởng khẳng định luật mới chỉ nhằm mục đích tăng cường bảo đảm an ninh và điều tiết vấn đề di trú. Milan Chovanec nhấn mạnh luật mới chỉ ảnh hưởng tới những người ngoại quốc không tôn trọng các qui định luật pháp CH Séc.